İş yerlerimiz, birçok çalışanın bir araya geldiği ve farklılıkların bir mozaiğini ortak bir değerde buluşturabilecek bir imkana sahip. Ancak bu mozaiğin organizasyonu, emek gerektiren ve hem kurumdaki çalışanlar hem de markanın seslendiği bütün kitle özelinde düşünülmeli. Bu mozaiğin bir kültür olabilmesi adına da şirketlerin ‘’iyi olma’’ hallerine ve bu iyi olma halini kurum dışında da sosyal sorumluluk bilinciyle nasıl aktardığına odaklanmak gerekli. Şirket içi bütüncül iyi olma hali, kapsayıcılığı ve sosyal sorumluluk çalışmalarını Atasun Optik İnsan ve Kültür Direktörü Deniz Atik ile konuştuk.
Atasun olarak çeşitliliği, kapsayıcılığı göz önünde bulunduran bir politikayla hareket etmeyi önemsiyorsunuz. Sizi bu yolda değişimlere iten, kurum kültüründe köklü farklılıklara yönlendiren ne oldu?
Atasun Optik olarak, kadınların işgücüne katılımını artırmayı ve iş hayatında eşit koşullarda varlık gösterebilmelerini sağlamayı çok önemsiyoruz. Tüm şirket içi düzenlemelerimizi ve uygulamalarımızı da bunu göz önüne alarak yapıyoruz. Ülke olarak, Dünya Ekonomik Forumu'nun 2022 Küresel Cinsiyet Eşitsizliği Raporu'nda cinsiyet eşitsizliği alanındaki sıralamada bir önceki yıla göre dokuz basamak yukarı çıkmış olsak da bu konuda henüz yolun başında olduğumuzu söyleyebiliriz. Şirketlerin bu alanda atacakları adımların örnek teşkil ettiğine olan inancımızla, iş hayatında fırsat eşitliğinin oluşturulmasını, kadın çalışanlarımızın desteklenmesini ve ilgili tüm metriklerin düzenli olarak ölçülmesini en önemli hedeflerimiz arasında görüyoruz.
Bu doğrultuda işe alımdan terfiye, ücretten yan haklara kadar tüm insan kaynakları süreçlerimizde eşitlik ilkesi ile hareket ediyoruz. İş hayatında pek çok kadının karşılaştığı ücret eşitsizliğinin karşısında duran uygulamalar geliştiriyoruz. Bunun için düzenli olarak kadın-erkek çalışanların ücret analizlerini yapıyoruz. Bu alanda sahip olduğumuz farkındalığın, kurumumuzdaki kadın-erkek çalışan sayılarında pozitif yönlü değişime de yol açtığını düşünüyoruz.
Türkiye’nin iş yaşamındaki çeşitlilik ve kapsayıcılık üzerine olan verilerini nasıl yorumluyorsunuz? Bu verileri takip ederken ne gibi metrikleri göz önünde bulunduruyorsunuz? Bu verilerin güncel hallerini gözlemlemek, sizin hem kurum içi hem de kurum dışında ne gibi hamleler gerçekleştirmenize neden oluyor?
Çeşitlilik ve kapsayıcılık ilkelerini merkezine alan bir kurum kültürü ile hareket etmek, bir şirketi pek çok açıdan ileriye taşıyor. Bu alandaki araştırmalara baktığımızda görüyoruz ki; bu anlayışla hareket eden kurumlar hem daha güçlü bir performans gösteriyor hem de daha yenilikçi uygulamaları hayata geçiriyor.
Örneğin Temmuz 2022’de Deloitte’ın yayınladığı Türkiye'de Çalışma Hayatında Çeşitlilik ve Kapsayıcılık Raporu’nda; iş yerinde önyargılarla karşılaşan, ayrımcılığa uğrayan veya buna tanıklık eden çalışanların yüzde 68’inin verimliliklerinin düştüğünü, yüzde 70’inin ise işlerine olan bağlılıklarının azaldığını ifade ettikleri belirtiliyor. Ayrıca rapordaki verilere göre; kapsayıcı bir kültürü olan ve dünyaya katkı sağlayan şirketlerde çalışanların, mevcut işverenlerinde beş sene daha kalmayı planladıkları görülüyor. Biz de bu konudaki verileri ve araştırmaları düzenli olarak takip ediyor, aksiyonlarımızı buna göre alıyoruz. Bu konuda attığımız adımlardan biri iş ortamında fırsat eşitliği yaratmak üzere “Çeşitlilik ve Kapsayıcılık Manifestosu” hazırlamak oldu.Manifestomuzda şunları ifade ediyoruz; “Atasun Optik’te yaş, sadece bir sayıdır. Şiddetin her türlüsüne karşıyız. Sürdürülebilir bir gelecek için çalışırız. Kapsayıcı kültürümüzü dilimize ve iş yapış şeklimize yansıtırız.” Bu anlayışları şirket kültürümüzün temel yapıtaşları olarak tanımladık. Buradan hareketle şirket için herhangi bir sebeple ayrımcılığa fırsat vermiyor, huzur dolu bir çalışma ortamını teşvik ediyoruz.
Çalışma ortamında cinsiyet dengesini sağlamak, kadınların da işleriyle yükselebilecekleri alanlar açmak hususunda çalışmalarınız mevcut. Çalışma yaşamında cinsiyet eşitliğini sağlamak adına yapılan bu çalışmaları, sürdürülebilir kılabilmek adına neler yapıyorsunuz? Yani istihdamda dengeyi sağlamaya çabaladıktan sonra, çalışma deneyimlerini de eşitlikçi bir hale getirebilmek için neler yapıyorsunuz?
Atasun Optik’te insan kaynakları politikamızı oluştururken her zaman çalışanlarımızı merkeze alıyoruz. Çalışanlarımızın bizden beklentilerine mümkün olduğunca hızlı ve samimi cevap vermeye özen gösteriyoruz.
Özellikle kadın çalışanlarımızın iş hayatının sürekliliğinin korunmasını önemsiyoruz. Hamilelik, evlilik, süt iznini tercihleri doğrultusunda kullanmaları için onları destekliyoruz. Hamilelik sürecinde zorlanan kadın çalışanlarımıza karşılıklı ihtiyaçlarımızın örtüşmesi doğrultusunda yarı zamanlı çalışma imkanı sağlıyoruz. Doğum sonrası iş hayatına dönen annelerimize sürpriz karşılamalar yaparak yüksek motivasyon ile işe adaptasyonlarını kolaylaştırıyoruz.
Daha huzurlu ve sağlıklı bir çalışma ortamı açısından iş-özel hayat dengesinin sağlanmasını önemsiyoruz. İş-özel hayat dengesinin sağlanmadığı bir ortamın yaratıcılığa ve başarıya açık olacağına inanmıyoruz. Bu nedenle kadın çalışanlarımız için hem destek ofisimizde hem de mağazalarımızda kısmi süreli çalışma modelini uyguluyoruz. NWOW (New Ways of Working) eğitimlerini yöneticilerimize veriyoruz ve yeni nesil liderlik stilini destekliyoruz.
Her yaş ve kültürden farklı çalışanlarımız ile kulüp faaliyetlerimizde ve gönüllülük faaliyetlerinde yer alıyoruz. Kitap, müzik, pati arkadaşlarım, spor, gezi ve sinema kulüplerinde ilgi alanlarına göre çalışanlarımız bir araya geliyor.
Bu konuya verdiğimiz önemin diğer bir göstergesi olarak, çalışan kadın liderleri destekleyen ve gelişimlerine katkı sağlayan LEAD Network Türkiye’nin kurumsal üyeleri arasına katıldık. Gerçekleştirdiğimiz bu iş birliği sayesinde, kadınların iş dünyasında yaşadıkları zorlukların aşılmasına, verimli ve çözüm odaklı çalışmalarla destek oluyoruz.
Yürüttüğümüz tüm bu çalışmalar, kadın çalışan oranımızın artmasını ve istihdamının devamlılığını sağlıyor. Kadın çalışan ve yönetici oranlarımızla sektörün önde gelen markalarından biri olarak, bu alandaki çalışmalarımıza tüm hızıyla devam ediyoruz. Önümüzdeki dönemde de cinsiyet ve fırsat eşitliğinin sağlanması için yeni adımlar atmayı sürdüreceğiz.
"Kadına Yönelik Aile İçi Şiddetle İlgili İşyeri Politikaları Geliştirme ve Uygulama Rehberi" isminde bir eğitimi çalışanlarınıza sağlamışsınız. Bu ve benzerindeki eğitimlerinizin etkilerini kurum içinde nasıl gözlemliyorsunuz? Bu eğitimlerin etkilerini ölçümleyebilmek için çalışmalarınız mevcut mu?
Atasun Optik’te tüm çalışanlar, oryantasyon sürecinden başlayarak “Çeşitlilik ve Kapsayıcılık” manifestomuzun da olduğu “Bir de Buradan Bak” dediğimiz eğitimi alıyorlar. Bu eğitimle cinsiyet, yaş, kıdem, sosyo-ekonomik durum, milliyet, din, dil ayırmaksızın herkese eşit ve saygılı davranacağını taahhüt ediyorlar. Ayrıca “Bir de Burdan Bak!-Çeşitlilik & Kapsayıcılık Sözlüğü” ile ayrımcılığa iten ve özendiren kelimelerin kullanımını azaltmaya, kapsayıcı kültürümüzü dilimize ve iş yapış şeklimize yansıtmaya odaklandık. Amaç, "Farklılıklarımızı görüyorum. Yaşadıklarını dinlemek ve senden bir şeyler öğrenmek istiyorum. Sana olduğun gibi değer veriyorum.” diyebilmektir.
İşe alım esnasında kullanılan formlardan sorulan sorulara kadar herhangi bir ayrıma yer vermemek konusunda oldukça hassas davranıyoruz. İşe alımlarda önyargıya yol açabileceğini düşündüğümüz, “eşinin işi; medeni hali; doğum yapma kararı” gibi özel hayata yönelik sorular sormuyoruz. Tüm işe alım kriterlerimiz ve değerlendirmelerimizi yalnızca yetkinlik ve mesleki bilgi birikimi ölçümlemelere dayanıyor.
Çeşitlilik ve kapsayıcılık yaklaşımının herkes tarafından benimsenmesi adına pek çok çalışma yürütüyoruz. Aile içi şiddetin iş yaşamını etkileyen önemli boyutları olduğunu biliyoruz. Şiddetin önlenmesi ve bu konuda farkındalık yaratmak adına çeşitli projeler geliştiriyoruz. Bunlardan biri Sabancı Üniversitesi’nin gerçekleştirdiği “İş Dünyası Aile içi Şiddete Karşı” projesi kapsamında mağaza ve destek ofisteki arkadaşlarımızla yaptığımız eğitim sonrası oluşturduğumuz “Şiddet ve istismara Yönelik İşyeri Rehberi”. Bunun dışında “Şiddete Maruz Kalan Birine Nasıl Yardım Edebileceğimizi ve Nereye Yönlendirebileceğimizi Biliyor Muyuz?” diyerek bu konuda farkındalık yaratmak adına Türkiye Kadın Federasyonları Derneği ile işbirliği yaptık ve bilinçlendirme webinarları düzenledik.
Ek olarak, “Atasun Optik Kadınlarıyla Güçlü” sloganıyla yola çıkarak destek ofis ve mağazalarımızdan çalışma arkadaşlarımızın katılımıyla bir proje grubu oluşturduk. Bu proje grubumuzla da kadınlar arası paylaşım ve mentorluktan, çeşitlilik ve kapsayıcılık konularında eğitim programlarının oluşturulmasına kadar pek çok sürdürülebilir çalışma gerçekleştiriyoruz.
Yürüttüğümüz tüm bu çalışmalar, kadın çalışan oranının yükselmesini ve istihdamının devamlılığını sağlıyor. Rakamlarla açıklamak gerekirse; son bir yılda kadın çalışan oranımız yüzde 7,5 artış gösterdi. Bu artış, bize attığımız adımların başarısını gösteren önemli bir veri oldu. Ayrıca bu çabalarımızın Great Place to Work Enstitüsü gibi önemli insan kaynakları organizasyonları tarafından tescillenmesi ise daha iyisini yapmak konusunda bizi motive ediyor.
Çalışma kültürünün önemli bir parçası da yeni çalışanların işe olan adaptasyon süreçlerindeki nitelik. Bu esnada yeni çalışanın işe, kuruma, kurum kültürüne adaptasyonunu sağlamak ve çalışana bir alan açabilmek için uyguladığınız projeler bulunuyor mu?
Yeni işe başlayan arkadaşlarımızın mülakat aşamasından itibaren kurumun kültür elçisi olması, kurumu ve işi öğrenmeyle ilgili sürecini kolaylaştırma hedefiyle hayata geçirdiğimiz “Gözlem Programı”mız var. Bu program ile işe yeni başlayan çalışanlarımıza üç aşamadan oluşan bir süreç sunuyoruz. İşe başlamadan önce, ilk iş günü ve işe başladıktan sonraki süreci kapsayan bu oryantasyon programı, kişiye ve başlayacağı göreve özel olarak hazırlanıyor. İlk gün İnsan ve Kültür İş Ortağı’nın karşılaması ile başlayan oryantasyon süreci, işbirliği içerisinde çalışacağı kişilerle önceden planlanmış görüşmelerle devam ediyor.
Diğer yandan işe başlayacak olan arkadaşımızın, süreçler hakkında bilgi sahibi olması ve ihtiyaç duyduğu her an destek alabilmesi için buddy’si ve İnsan ve Kültür İş Ortağı ile birlikte çalışması için alan açıyoruz.
Çalışan mutluluğunu ve deneyimini odağımıza alarak hayata geçirdiğimiz bu projemiz ile geçtiğimiz yıl, Türkiye Eğitim ve Gelişim Platformu Derneği (TEGEP)’nin düzenlediği TEGEP Öğrenme ve Gelişim Ödülleri yarışmasında “İşe Başlangıç ve Oryantasyon” kategorisinde gümüş ödüle layık görüldük. Bunun da verdiği motivasyonla önümüzdeki dönemde çalışan mutluluğunu ve bağlılığını daha da ileriye taşımak üzere projelerimizi zenginleştirmeye devam edeceğiz.
Kurumların son dönemde gündeminde olan konulardan biri de jenerasyonel iletişim. Çeşitli mentorluk projelerine sahipsiniz. Bu projelerin çıktılarını nasıl deneyimliyorsunuz? Size ve gençlere ne gibi katkıları oluyor?
Atasun Optik’te farklı jenerasyonların birbirinden beslendiği bir iş ortamı oluşturmayı önemsiyoruz. Zira günümüz iş dünyasında farklı birçok kuşak bir arada çalışıyor. Atasun Optik’te yaş ortalamamız 30 olsa da; dört kuşak bir arada çalışıyoruz ve bizim için yaş sadece bir sayı diyoruz. Bu nedenle farklı nesiller arasında köprü kurmayı en önemli önceliklerimizden biri olarak görüyoruz. Bu anlayışla uygulamaya koyduğumuz Tersine Mentorluk ve Mesleki Mentorluk programız var. Tersine Mentorluk programımız “Tersten Bak” ile farklı nesillerin bir araya gelerek bilgi paylaşımında bulunmalarını hedefliyoruz. Alışılagelen mentorluk programlarının tersine mentorlarımız genç arkadaşlarımızdan oluşuyor. Güncel deneyimlerini, önceki nesillerle paylaşıyorlar. Dolayısıyla iş yapış şekillerinin değişen koşullara göre adapte edilmesine yardımcı oluyorlar. Bununla birlikte iki kuşak birbirinin çalışma düzenini, bakış açısını çok daha iyi anlamış oluyor. Global grup şirketleri içerisinde en iyi uygulamalar arasına giren bu proje sayesinde daha yaratıcı bir çalışma ortamına sahip olduğumuzu söyleyebiliriz.
Öğrenen organizasyon olma yolunda ilerlemeyi ve birbirinden öğrenmeyi teşvik ediyoruz. Bu bakış açısıyla yine nesiller arası diyebileceğimiz Mesleki Mentorluk uygulamasını yürütüyoruz. Bu sayede çalışanlarımızın iş hayatında ihtiyaç duyabilecekleri konularda, alanında uzmanlaşmış, deneyimli yöneticilerimizden rehberlik almasını sağlıyoruz. Mesleki sunuş teknikleri, yazılım kullanımı, proje yönetimi, finansal bilgi-analiz, müşteri deneyim yönetimi ve daha birçok konuda almak istedikleri eğitimler için destek oluyoruz.
Yeni nesil çalışanlarımızın kuruma olan bağlılıklarını artırmak ve fikirlerini paylaşabilmeleri amacıyla Gen-Z projesini tasarladık. Bu proje kapsamında oluşturulan gruplar hem müşteri hem çalışan perspektifinden sorularını tartışarak direktörlere sunumlarını gerçekleştirdiler. Proje sonucunda gelen fikirler daha sonrasında hayata geçirildi. Örneğin; bunlar sonucunda Fikir Odası kurduk.
Çalışanlarımızın “bütünsel iyi olma” halini de önemsiyoruz. Pandemi döneminde psikologlar ile webinarlar düzenledik. Bireysel olarak 2016 yılında Uluslararası Koçluk Federasyonu onaylı koçluk sertifikamı aldım ve çalışanlarımıza Haytap’a bağış karşılığında, birebir koçluk veriyorum. Göz, diş, beslenme ve kanser üzerine alanında uzman doktorlarımızla yayınlar düzenleyerek çalışanlarımızı bilgilendiriyoruz. Genel merkezimizde kütüphanemiz var ve çalışanlarımız birbirleriyle kitaplarını paylaşıyorlar.
Uzun zamandır bizimle çalışan kişilerin tecrübelerinden yararlanmak aynı zamanda iş hayatından beklentilerini daha iyi anlamak adına ‘’Oldies but Goldies’’ projesini yürütüyoruz. Proje kapsamında gruplar yapılabilecek farklı ve güzel uygulamaları aynı zamanda beklentilerini ve fikirlerini paylaşıyorlar. Bu doğrultuda biz de uygulamalarımızı çalışanlarımızın taleplerini doğrultusunda hayata geçiyoruz.
Peki gençlerle olan iletişiminizi farklı projelerden de odakla sağladıktan sonra, bunların uygulamaya geçişi nasıl oluyor? Ve belki de en önemlisi, bu projelerin bir parçası olabilecek gençlere; siz, bünyenizde nasıl bir alan açıyorsunuz? Bir gencin mevcut projelerinize katkısı nasıl oluyor?
Çalışanlarımızın fikirlerini çok önemsiyoruz. Onları şeffaf bir şekilde düşüncelerini paylaşmaları için teşvik ediyoruz. Bunun için de çeşitli alanlar yaratıyoruz.
Örneğin; Nasılsın Görüşmeleri ile tüm çalışanlarımızın fikirlerini paylaşabilecekleri oturumlar düzenliyoruz. “Nasıl biri Atasun’da çalışmak ister” ve “Nasıl biri Atasun’dan alışveriş yapmak ister” sorularını onlara yönlendirerek önerilerini alıyor, fikirlerini dinliyoruz. Bu görüşmelerin ardından toplanan pek çok fikir yönetim ekibi tarafından incelenerek hayata geçiriliyor.
Her sene Atasun Optik Yıl Sonu Toplantısı’nda direktörlerimiz ile town hall konseptli soru cevap bölümü yapıyoruz. Buna da “Sahne Sizin” diyoruz. Burada tüm mağaza müdürleri ve merkez ofis çalışanları yönetim ekibimize merak ettikleri soruları dile getiriyor.
Öğrenen organizasyon olma yolunda ilerlemeyi ve birbirinden öğrenmeyi teşvik ediyoruz. Bu bakış açısıyla mesleki mentorluk uygulamasını yürütüyoruz. Bu sayede çalışanlarımızın iş hayatında ihtiyaç duyabilecekleri konularda rehberlik almasını sağlıyoruz. Mesleki sunuş teknikleri, excel kullanımı, yazılım kullanımı, proje yönetimi, finansal bilgi-analiz ve daha birçok konuda almak istedikleri eğitimler için destek oluyoruz.
Tüm çalışanlar Fikrim Var Platformu’na Intranet sistemi üzerinden iyileştirme ve yenilik önerilerini paylaşabilirler. Projenin ana sloganı ise, “Fikirleriniz bizim için değerlidir.”Değerlendirilen fikirler Departman Müdürleri/Departman Direktörleri ile paylaşılıyor. “Fikrim Var” platformu üzerinden projeler her çeyrek değerlendirilerek hayata geçirilir veya işleme alınır. 2022 yılında 710 fikir “Bir Fikrim Var” platformu üzerinden geldi; 15 tanesi işleme, 12 tanesi de canlıya alındı. Hayata geçirilen her fikre ve her çeyrekte fikir birincisine maddi ödül verilmektedir.
2022 yılında sektörde bir ilk daha gerçekleştirerek üniversiteler arası “Optisyenler Yarışıyor” yarışmasını hayata geçirdik. 70 üniversite ile iletişime geçerek yarışmanın duyurulması adına duyuru, ziyaretler planladık. Gelecekte Optik Mağazacılığı Nasıl Olmalı?” temasıyla optisyenlik bölümü öğrencilerinin, mesleklerinin geleceği için proje üretmeleri teşvik edilerek optisyen adaylarının ve optik sektörünün gelişimine katkı sağlandı. Yarışmada 33 ayrı Üniversiteden 80 başvuru alındı. İş Geliştirme&Proje Direktörlüğü, İ&K Direktörlüğü ve Pazarlama Direktörlüğü çalışanlarından 6 kişilik bir proje ekibi oluşturuldu. Tüm projeler tek tek incelenerek ilk 10 proje belirlendi daha sonra bu kurul ve direktörler bir araya gelerek ilk 5 kazanan belirlendi. Kazanan ilk 5 optisyenimize projelerini üst yönetime aktarma imkanı sunularak ödülleri takdim edildi. 1. olan optisyenimiz genel merkezimizde Pazarlama Uzman Yardımcısı olarak ve 3. olan arkadaşımız mağazada optisyen olarak işe başladı.
Atasun Optik olarak topluma ve eğitime fayda odaklı yaklaşım ile optisyenlik mesleğinin geleceğine yön verecek, maddi imkanları kısıtlı, başarılı optisyenlik bölümü öğrencilerine destek olarak iş hayatına katılmalarını kolaylaştırmak ve optik sektörünü geliştirmek adına 2021 yılından beri “Optisyenlik Burs Programını” yürütüyoruz. Bu kapsamda her yıl 100 öğrenciye burs imkanı sağlıyoruz. 16 öğrenciye de Atasun Optik’te çalışma imkanı sağladık. Optisyenlik bölümü olan 15’ten fazla üniversitenin atölyelerine cam bağışında bulunduk; atölyesi olmayan üniversitelerin ise atölyelerini kurduk. Her yıl yüzlerce öğrenciye staj imkanı sağlıyoruz ve 2022’de de 143’ten fazla optisyenlik öğrencisi staj yaptı.
