Türkiye teknoloji ekosistemi yılın ilk yarısında hem yüksek enflasyonla hem de küresel yetenek rekabetiyle sınandı. Melon & Endeavor Türkiye’nin Haziran 2025 Ara Dönem Ücret ve Yan Haklar Trend Raporu, bu baskının ücret politikalarından yan hak paketlerine kadar uzanan etkilerini rakamlarıyla ortaya koyuyor.
Ücret artışlarında fren sesi
Ocak ayında medyanda yüzde 30’u bulan güçlü zamların ardından şirketler temkinli moda geçti. Bugün yalnızca üçte biri temmuzda net artış yapacağını açıkça söylüyor; beşte biri artış yapmama kararı almış durumda, kalanların neredeyse yarısı ise hâlâ bekle-gör çizgisinde. Artış kararı netleşenlerde medyan oran yüzde 15’e gerilemesiyle geçen yıla göre artış hızı düşmüş görünüyor.
Yemek ödeneği enflasyonla köşe kapmaca oynuyor
Günlük yemek desteği, Ekim 2024’teki 272 TL seviyesinden Ocak 2025’te yüzde 31 artışla 355 TL’ye yükseldi. İstanbul’da ortalama bir hamburger menü-içecek kombinasyonuyla başa baş fiyat sayılabilecek bu tutarın alt-üst bandı 300-400 TL arasında dalgalanıyor; bazı şirketler 520 TL’ye kadar çıkıyor. Fakat anket, şirketlerin üçte ikisinin yıl ortasında yeni bir artışa yanaşmadığını gösteriyor. Restoran enflasyonunun hız kesmediği bir ortamda bu karar, çalışan alım gücü üzerinde ikinci tur baskı yaratabilir.
Talepler ile ajanda arasındaki ince çizgi
Çalışanlar hâlâ en çok kapsamlı sağlık sigortası, eğitim-gelişim olanakları ve performansa dayalı primler talep ediyor. Yönetim masasında ise 2025 gündeminin ilk sırasında “eğitim ve gelişim” var: Şirketlerin neredeyse yarısı, eğitim ve gelişim programlarını yılın birinci önceliği ilan etmiş durumda. Diğer iyileştirme kalemleri (prim sistemi güncellemeleri ve genişletilmiş yan hak paketleri) bu stratejiyi takip ediyor.
Gig ekonomi: potansiyel yüksek, adımlar temkinli
Deloitte, 2027’de ABD’de alternatif iş gücünün toplamın çoğunluğunu oluşturacağını öngörüyor. Türkiye’de ise tablo daha ihtiyatlı: Teknoloji şirketlerinin yüzde 70’i proje bazlı sözleşmeli çalışanları yazılım ve veri analitiği projelerinde kullanıyor ama şirketlerin büyük çoğunluğu serbest veya proje bazlı çalışan oranını toplam iş gücünün yüzde 10’unun altında tutuyor; yarısının henüz hiç serbest veya proje bazlı çalışan çalıştırma deneyimi bulunmuyor. Kültürel uyum, performans takibi ve iletişim maliyetleri bu modelin genişlemesini yavaşlatıyor.
Performans verisi ödül eksenli kalmaya devam ediyor
Anket, performans değerlendirmelerinin hâlâ “ödüllendirme motoru”na hizmet ettiğini ortaya koyuyor: Sonuçların yüzde 80’i ücret ve prim, yüzde 64’ü terfi-rotasyon kararlarında kullanılırken sadece dörtte biri eğitim ihtiyaçlarını tespit etmek için devreye giriyor. Bu tablo, veri zenginliğinin gelişim yatırımlarına tam olarak dönüşemediğine işaret ediyor.
Hedef yönetimi: netlik krizi
Şirketlerin yarıdan fazlası belirsiz veya odak dışı hedeflerin en büyük sancıları olduğunu kabul ediyor; üçte biri düzenli gözden geçirmenin yetersizliğinden yakınıyor. OKR ya da SMART hedefler gibi metodolojileri uygulayanların oranı yalnızca yüzde 26. Çalışanların “benden tam olarak ne bekleniyor?” sorusuna net cevap alamaması hem motivasyonu hem de yönetişim verimliliğini zayıflatıyor.
Nereye bakmalı?
Veriler, ücret bütçelerinin sıkılaştığı ama çalışan beklentilerinin eğitim, sağlık ve esnek çalışma ekseninde hızla yükseldiği dinamik bir yıla işaret ediyor. Şirketler için kritik soru, bu iki ekseni çatışmadan nasıl dengeleyebilecekleri. Cevap ise net: veriye dayalı karar almak, yani yalnızca maliyet baskısını değil aynı zamanda bağlılık katsayısını da ölçmek.
Raporun grafiklerini ve sektörel kıyaslamaları incelemek için:
Yıl ortası ücret ve yan hak stratejinizi verilerle kurgulamak için Melon ile iletişime geçin:
[email protected]
